Początek roku to czas intensywnych prac nad gminnymi projektami programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, zaś w kwietniu każdego roku zaczynamy czas ich weryfikacji w praktyce oraz w razie potrzeby – zaskarżania.
W tym odcinku opowiem Wam, jak przygotować się do ich opiniowania, realizacji i poprawy standardów lokalnej opieki nad zwierzętami. Pokażę przykłady programów, które zostały unieważnione z uwagi na wady, jakie zawierały. Będzie gęsto od wyroków, ale w sposób znośny, bo w myśl rocznego cyklu naprawczego. Warto zacząć już teraz. Do dzieła. Bierzemy do rąk lupy i wkładamy pod nie gminy. Do dzieła!
Przydatne materiały
1. książka „Obowiązki miast i gmin wobec zwierząt”, A. Muś, A.Hajduk, Uniwersytet Śląski, 2022, w otwartym dostępie (pdf do pobrania bezpłatnie) – naprawdę ogrom profesjonalnie przygotowanej wiedzy, podanej przystępnie, z naciskiem na praktykę. Miałam przyjemność być recenzentką tej publikacji. Pobierzcie ją sobie, korzystajcie i przekażcie ją swoim gminom! To powinien być ich podręcznik do prac w obszarze programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.
2. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z 12 maja 2006 r., II OSK 1457/05, o którym mówię na początku odcinka jako przykładzie dominującej linii orzeczniczej, uznającej, że organizacje ochrony zwierząt nie posiadają legitymacji w samodzielnym zaskarżaniu programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Nie chodzi o to, żeby nie próbować, ale o to, by robić to, mając świadomość problemów. W odcinku opowiadam także, jak inaczej organizacja może utorować sobie drogę do zaskarżenia programu.
3. wyrok NSA z 12 czerwca 2007 r., II OSK 339/07, który stanowi ważną kontrę interpretacyjną dla powyższego hamującego orzeczenia. Tutaj NSA wprost zwraca uwagę, że z uwagi na szczególną sytuację zwierząt, organizacje ochrony zwierząt powinny mieć także szczególne uprawnienia, w tym prawo do zaskarżania programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Czytajcie zwłaszcza fragment, który zaznaczyłam na żółto. Jak widzicie sądy też sobie wyrabiają poglądy i je zmieniają.
4. wyrok WSA w Krakowie z 13 września 2016 r., II SA/Kr 398/16, który kontynuuje i rozwija wspierającą myśl NSA z powyższego orzeczenia i wyjaśnia, dlaczego organizacje mają prawo do zaskarżania programów (interes prawny). Jeśli chcecie skarżyć program samodzielnie, koniecznie korzystajcie z tego wyroku. Jak zwykle dla ułatwienia najważniejsze kwestie zaznaczyłam na żółto.
5. wyrok WSA w Bydgoszczy z 6 grudnia 2023 r., II SA/Bd 650/23, w którym Sąd wskazuje, że postanowienia programu muszą być precyzyjne, a nie pozorne. Jeśli są napisane dla pozoru, program jest nieważny. Istotne fragmenty na żółto.
6. wyrok WSA w Szczecinie z 29 lutego 2024 r., II SA/Sz 1083/23, który określa zasady sporządzania programu, w tym określa, że każdy z punktów musi być opisany konkretnie, żaden nie może być pominięty, łącznie ze wskazaniem źródeł ich finansowania. Dodatkowo Sąd zwraca uwagę, że w programie mogą znaleźć się dodatkowe punkty, służące rozwiązywaniu problemu bezdomności zwierząt. Istotne fragmenty na żółto.
7. wyrok WSA w Kielcach z 31 stycznia 2024 r., II SA/Ke 735/23, w którym Sąd podkreśla, że wskazanie środków finansowych musi zostać tak skonstruowane, by było wiadomo, ile na który cel gmina przeznacza środków. Wskazanie jednej zbiorczej sumy na cały program tego warunku nie spełnia. Istotne fragmenty na żółto.
8. wyrok NSA z 9 stycznia 2024 r., I OSK 2012/22, który odnosi się do kotów wolno żyjących i który uwaga – moim zdaniem – bywa źle interpretowany (na niekorzyść, a nie korzyść kotów). Sąd wskazuje w nim, że kwestia dokarmiania kotów jest elastyczna w tym znaczeniu, że nie da się z góry zaplanować wszystkich miejsc dokarmiania w danym roku, bowiem te potrzeby mogą ewoluować w czasie. Innymi słowy mówi Sąd, że to realne potrzeby muszą wyznaczać miejsca dokarmiania. Zwraca uwagę na względy aksjologiczne. Istotne fragmenty na żółto.
9. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 16 listopada 2023 r., II SA/Go 465/23, w którym Sąd stwierdza, że obowiązek zapewnienia całodobowej pomocy weterynaryjnej zwierzętom z wypadków drogowych dotyczy wszystkich zwierząt, a nie tylko tych bezdomnych. Istotne fragmenty na żółto.
10. wyrok WSA w Gliwicach z 5 października 2023 r., II SA/Gl 1036/23, w którym Sąd potwierdza, że całodobowa opieka weterynaryjna zwierząt z wypadków dotyczy ich wszystkich, niezależnie od gatunku. Istotne fragmenty na żółto.
11. wyrok WSA w Szczecinie z 9 listopada 2023 r., II SA/Sz 659/23, w którym Sąd wskazuje, że nie można obowiązku zapewnienia całodobowej pomocy weterynaryjnej zwierzętom z wypadków drogowych powierzyć schronisku, bowiem tu podmiotem musi być placówka weterynaryjna. Sąd podkreślił ponadto, że ten podmiot musi być oznaczony konkretnie tak, by ludzie wiedzieli dokąd mają się zwracać o pomoc. Inne rozwiązania uznał za pozorne. Istotne fragmenty na żółto.
12. wyrok WSA w Białymstoku z 25 licpa 2023 r., II SA/Bk 468/23, w którym Sąd stwierdza, że rada gminy powinna każdorazowo w treści przyjmowanego programu wskazać jednoznacznie podmiot (lekarza weterynarii, gabinet), któremu powierza realizację zadań. Istotne fragmenty na żółto.
13. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 31 maja 2023 r., II SA/Go 208/23, w którym Sąd stwierdza, że nie wolno w programie ograniczać definicji bezdomności zwierząt. Istotne fragmenty na żółto.
14. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 11 maja 2023 r., II SA/Go 149/23, w którym Sąd stwierdza, że za niewystarczające w odniesieniu do zwierząt tzw. hodowlanych uznać należy jedynie wskazanie w uchwale miejsca położenia gospodarstwa poprzez podanie miejscowości, ponieważ niezbędne jest sprecyzowanie, jakie konkretnie gospodarstwo będzie realizować zadanie na zlecenie gmin. Istotne fragmenty na żółto.
