Zwierzę nie jest rzeczą
Problem zwierzęcia jako prezentu wymaga tego, by sięgnąć to problematyki dereifikacji zwierząt w prawie. Zgodnie art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt, zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Jest to nadrzędna zasada ustawy o ochronie zwierząt, która stanowi kierunek interpretacyjny wszystkich dalszych przepisów. Jednocześnie z ust. 2 wynika, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.
Odpowiednie stosowanie
Podkreślone w powyższym przepisie słowo „odpowiednio” oznacza, że w stosunkach cywilnoprawnych stosuje się do zwierząt przepisy o rzeczach (czyli m.in. przepisy o darowiźnie), ale nie wprost i bezrefleksyjnie, lecz z uwzględnieniem tego, że zwierzę jest istotą czującą, czyli odpowiednio do tej specyficznej sytuacji.
Prezent to darowizna
Prezenty co do zasady mają status darowizny, ponieważ polegają na tym, że jedna strona obdarowuje drugą określoną rzeczą czy prawem, które przedstawia wartość materialną. Oznacza to, że w przypadku zwierząt – prezentów, odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu Cywilnego o darowiźnie.
Zgodnie z art. 880 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Jeżeli zatem ktoś dokonuje zakupu słodkiego szczeniaka albo kociaka (albo innego dowolnego zwierzęcia) – co samo w sobie jest skrajnie przedmiotowe – po to, by podarować go innej osobie jako prezent, a ta druga osoba ten prezent przyjmuje – wówczas mamy do czynienia z umową zbliżoną do darowizny w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Zdarzają się też ptaszki w klatkach, świnki morskie, króliki i żółwie.
Darowizna to umowa między dwiema stronami
Przede wszystkim należy pamiętać, że darowizna to umowa, czyli tzw. dwustronna czynność prawna. Z istoty każdej umowy wynika, że do jej skuteczności potrzebna jest zgodna wola obu stron, nie zaś dowolna decyzja jednej osoby, która pragnąc zrobić niespodziankę, z góry uznaje, że prezent zostanie przyjęty.
Konieczne są dwa wyraźne oświadczenia woli: jedno darczyńcy o tym, że przekazuje prezent, drugie – obdarowanego, że prezent przyjmuje.
Zwierzę nie jest rzeczą, zaś opieka nad nim wiąże się z szeregiem obowiązków, a także obciążeń finansowych, dlatego z tym większą rzetelnością należy ustalić z drugą stroną, czy rzeczywiście ma ona wolę zastania osobą obdarowaną. Z chwilą przyjęcia darowizny przejdzie bowiem na tę osobę prawo własności zwierzęcia wraz z całym pakietem obowiązków wynikających z ustawy o ochronie zwierząt i innych przepisów. Nie można zatem dokonać darowizny bez zgody drugiej strony, a w przypadku zwierzęcia- dodatkowo powinno to być poprzedzone wyraźnymi ustaleniami. Zwierzę bowiem nie jest rzeczą, nawet jeśli w pewnym sprawach odpowiednie zastosowanie znajdują w naszym systemie przepisy o rzeczach.
