Przewodnik składa się z punktów, które ułatwią ocenę sytuacji. Nie jest to porada prawna, lecz interpretacja przepisów związana z moimi doświadczeniami w praktyce adwokackiej. Może się zatem zdarzyć, że spotkacie się Państwo z innymi interpretacjami prawa. Przekazując w Państwa ręce ten przewodnik, jednocześnie zachęcam do spokojnej oceny sytuacji i odniesienia jej za każdym razem do przepisów ustawy. Polecam również czytanie Przewodnika łącznie z wpisem Jakie przepisy powołać, by chronić karpie?.
*zastrzeżenie – Ostateczna ocena tego, czy w danej sytuacji doszło do przestępstwa znęcania się nad zwierzętami należy do sądu. Poniższy przewodnik stanowi wskazówkę do działań na pierwszym etapie, kiedy zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa.
Co zrobić, gdy widzisz łamanie prawa wobec karpi?
Jeśli widzisz, że sprzedawane karpie cierpią lub odczuwają ból: są stłoczone, nie mogą się ruszać, są bez wody lub mają jej zdecydowanie za mało, są pakowane do zawiązywanych toreb foliowych bez wody, w szczególności tzw. jednorazówek, łapane rękoma w okolicach skrzeli, poranione albo w inny sposób cierpią – to wskazówka, że zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa znęcania nad zwierzętami.
Pamiętaj: ustawa o ochronie zwierząt chroni karpie tak, jak wszystkie inne zwierzęta kręgowe. Przeczytaj wyciąg z przepisów i fragmenty wyroku Sądu Najwyższego zestawione poniżej i porównaj sytuację, którą widzisz z przepisami. Działaj wówczas – jeśli są naruszone.
Zakaz znęcania nad zwierzętami obowiązuje nas wszystkich, w szczególności sprzedawców, kierowników sklepów, a także kupujących – osoby prywatne.
Dowody to podstawa. Sprawdź, czy naruszenie prawa odbywa się w świetle kamer sklepowych. Jeśli masz swoją dokumentację (zdjęcia, filmy) – będzie ona ważnym dowodem. Ustal świadków, którzy mają podobne do Twoich spostrzeżenia.
Zadzwoń na policję (112) i zgłoś podejrzenie popełnienia przestępstwa. Powołaj się na ustawę o ochronie zwierząt:
- art. 6 ust. 2 pkt 10 – gdy karpie są stłoczone w pojemnikach, nie mogą pływać lub są poranione;
- art. 6 ust. 2 pkt 18 – gdy karpie są trzymane bez wody podczas sprzedaży;
- art. 6 ust. 2 i ogólną definicję znęcania – gdy karpie są pakowane do reklamówek bez wody, w szczególności zawiązywanych lub pakowane po kilka sztuk;
- art. 6 ust. 2 pkt 6 – gdy karpie są przenoszone bez wody przez osoby prywatne po zakupie, w szczególności w tzw. jednorazówkach, które są zawiązane.
Merytorycznych argumentów dostarczy Ci również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.12. 2016 r. (sygn. akt II KK 281/16) – przełomowy dla ochrony karpi.
Poczekaj na przyjazd policji. Ważne, by funkcjonariusze ustalili dane osób, które według Ciebie popełniły przestępstwo. Ty z kolei zapytaj o imię i nazwisko funkcjonariusza prowadzącego sprawę. Umów się na złożenie zeznań w sprawie i przekazanie materiałów (nie rozpowszechniaj swoich materiałów, lecz złóż do sprawy jako dowody).
Zawiadom organizację pozarządową, której statutowym celem jest ochrona zwierząt. Organizacja ma ważne uprawnienia w postępowaniu karnym (do zażalenia, składania dowodów, apelacji, kasacji).
Dla wytrwałych: przyjdź do sklepu w kolejne dni i sprawdź, czy sytuacja się poprawiła. Jeśli nie, powtórz czynności. Zawsze działaj w granicach prawa, w oparciu o merytoryczną ocenę sytuacji.
Skorzystaj ze ściągi zawartej na poniżej – znajdziesz tam wszystko, co należy przytoczyć w sprawie karpi.
Wyciąg z przepisów ustawy o ochronie zwierząt
- art. 1 ust. 1 Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
- art. 2 ust. 1 Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi (…).
- art. 5 Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania.
- art. 4 pkt 2 Ilekroć w ustawie mowa o „humanitarnym traktowaniu zwierząt”, rozumie się przez to traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę.
- art. 6 ust 1a Zabrania się znęcania nad zwierzętami
- art. 6 ust. 2 Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności: (…)
- 6). transport zwierząt w tym zwierząt hodowlanych, rzeźnych i przewożonych na targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w sposób powodujący ich zbędne cierpienie i stres;
- 10). utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania (…), bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji;
- 18). transport żywych ryb lub ich przetrzymywanie bez dostatecznej ilości wody uniemożliwiającej oddychanie (przypis aut.: chodzi o ilość wody, która umożliwia oddychanie)
- art. 35 ust. 1a Kto znęca się nad zwierzęciem, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Wybrane fragmenty z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13. 12. 2016 r. sygn. akt II KK 281/16:
„Ryby, co nie ulega wątpliwości, są kręgowcami i w związku z tym, jak wskazał ustawodawca, są zdolne do odczuwania cierpienia i podlegają ochronie przewidzianej w ustawie o ochronie zwierząt na równi z innymi zwierzętami kręgowymi oraz wymagają humanitarnego traktowania”.
„Naturalnym środowiskiem ryb jest środowisko wodne, a więc zasadą winno być transportowanie, przetrzymywanie i przenoszenie ryb w środowisku wodnym, a więc takim, które zapewnia im właściwe warunki bytowania, czyli możliwość egzystencji, zgodnie z ich potrzebami gatunkowymi”.
„O ile sprzedający w żadnym wypadku nie mogą odpowiadać za sposób przenoszenia przez klientów żywych ryb po opuszczeniu przez nich sklepu oraz nie mogą wpływać na czas ich przenoszenia, za co mogą z pewnością odpowiadać poszczególni klienci w ramach ewentualnie stawianych im zarzutów, o tyle każdy sprzedawca winien mieć wpływ na sposób pakowania żywych ryb w przypadku ich sprzedaży. Znęcaniem jest nie tylko zadawanie, ale również dopuszczenie do zadawania bólu lub cierpień zwierzętom”.
Szerokie omówienie procesu o ochronę karpi, który miał miejsce przed Sądem Najwyższym, znajduje się w artykule Historyczny proces o karpie – błędy ujawnione przez Sąd Najwyższy.
